Αστικός Σχεδιασμός

Οι Πόλεις των 15 Λεπτών “15-Minute Cities”: Μια επανάσταση στον Βιώσιμο Αστικό Σχεδιασμό.

Η καινοτόμος προσέγγιση των «Πόλεων των 15 Λεπτών» μεταμορφώνει τον αστικό σχεδιασμό διεθνώς. Η ιδέα είναι απλή αλλά επαναστατική: να δημιουργηθούν πόλεις όπου όλες οι βασικές υπηρεσίες – όπως εργασία, εκπαίδευση, αναψυχή, υγεία και αγορές , να είναι προσβάσιμες εντός 15 λεπτών με τα πόδια ή με ποδήλατο.

Γιατί είναι σημαντικό; Με τις πόλεις να αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ρύπανση και οι κοινωνικές ανισότητες, το μοντέλο της «πόλης των 15 λεπτών» προσφέρει μια λύση που ωφελεί τόσο το περιβάλλον, όσο και τους ανθρώπους:

Μειωμένη Εξάρτηση από τα Αυτοκίνητα: Μείωση των εκπομπών CO2 και της κυκλοφοριακής συμφόρησης.
Ενίσχυση Συνδεσιμότητας Κοινοτήτων: Αστικοί χώροι με επίκεντρο τον άνθρωπο και έμφαση στη συνύπαρξη και την ευημερία.
Θετικό Περιβαλλοντικό Αντίκτυπο: Μικρότερη κατανάλωση ενέργειας και μεγαλύτερη προστασία των πράσινων περιοχών.

Παραδείγματα από όλο τον κόσμο:

Παρίσι (Γαλλία): Υπό την ηγεσία της Anne Hidalgo, η γαλλική πρωτεύουσα μετασχηματίζει τους δρόμους και τις γειτονιές της για να εφαρμόσει την έννοια, δίνοντας προτεραιότητα στους πεζούς, τους ποδηλάτες και τις τοπικές υπηρεσίες.
Μελβούρνη (Αυστραλία): Το σχέδιο «Γειτονιές των 20 Λεπτών» εμπνέεται από αυτή την ιδέα για να αναζωογονήσει τις προαστιακές γειτονιές.
Μπογκοτά (Κολομβία): Η πόλη επενδύει σε υποδομές ποδηλασίας για να συνδέσει καλύτερα τους κατοίκους της με τις τοπικές υπηρεσίες.

Η UN-HABITAT αναδεικνύει τη σημασία αυτού του μοντέλου στην έκθεση «Σχεδιασμός και προγραμματισμός για τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα» (Planning and Design for Sustainable Urban Mobility)

Πηγή : https://unhabitat.org/planning-and-design-for-sustainable-urban-mobility-global-report-on-human-settlements-2013

"Ανθεκτικότητα και Αναγέννηση: Οι Δύο Προσεγγίσεις στην Αστική Ανάπτυξη"

Ανθεκτικές Πόλεις σε σύγκριση με Αναγεννητικές Πόλεις

Ας αναλύσουμε δύο βασικές έννοιες στην αειφόρο αστική ανάπτυξη: τις Ανθεκτικές Πόλεις και τις Αναγεννητικές Πόλεις. Ενώ και οι δύο αποσκοπούν στην αειφορία, οι προσεγγίσεις τους διαφέρουν θεμελιωδώς.

Ανθεκτικές Πόλεις

Η ανθεκτικότητα αφορά την προσαρμογή σε σοκ και πιέσεις όπως η κλιματική αλλαγή, οι οικονομικές κρίσεις και η ταχεία αστικοποίηση. Αυτές οι πόλεις επικεντρώνονται στον μετριασμό των κινδύνων, τις υποδομές, την ανθεκτικότητα στη ζέστη και την ετοιμότητα για καταστροφές.

Κύριες Στρατηγικές:

Σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (υποδομές ανθεκτικές στις πλημμύρες, μετριασμός της ζέστης). Εφεδρικά συστήματα για την ενέργεια, το νερό και τις μεταφορές. Ισχυρή διακυβέρνηση και προετοιμασία της κοινότητας για αντιμετώπιση κρίσεων.

Βαρκελώνη, Ισπανία: Με τα υπερ-μπλοκ (Superilles) η πόλη μειώνει την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, βελτιώνει την ποιότητα του αέρα και δημιουργεί γειτονιές φιλικές προς τους πεζούς.
Ρότερνταμ, Ολλανδία: Υποδομές ανθεκτικές στις πλημμύρες, υδάτινες πλατείες και πλωτές γειτονιές για την αντιμετώπιση της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Σαντιάγο, Χιλή: Ανθεκτικός αστικός σχεδιασμός και αποκεντρωμένα δίκτυα ενέργειας.
Σιγκαπούρη: Κατακόρυφη φύτευση, έξυπνη διαχείριση νερού και ολοκληρωμένες δημόσιες συγκοινωνίες για μακροπρόθεσμη αστική ανθεκτικότητα.
Ντάκα, Μπαγκλαντές: Μέτρα προστασίας από πλημμύρες και πρωτοβουλίες ανθεκτικότητας με τη συμμετοχή της κοινότητας για τον μετριασμό των κλιματικών κινδύνων.

Αναγεννητικές Πόλεις

Η αναγέννηση προχωρά πέρα από την ανθεκτικότητα. Αυτές οι πόλεις αποκαθιστούν, αναπληρώνουν και δημιουργούν θετικό αντίκτυπο στα οικοσυστήματα και τις κοινότητες. Αντί απλώς να αντιστέκονται στην αλλαγή, επιδιώκουν να θεραπεύσουν τα αστικά περιβάλλοντα μέσω κυκλικών οικονομιών, ενσωμάτωσης της βιοποικιλότητας και λύσεων με αρνητικό αποτύπωμα άνθρακα.

Κύριες Στρατηγικές:

Αστική αναστροφή και λύσεις βασισμένες στη φύση (Nature-based solutions). Κτίρια με θετικό ενεργειακό ισοζύγιο και κυκλική διαχείριση πόρων. Σχεδιασμός με την καθοδήγηση της κοινότητας για την ενίσχυση της κοινωνικής ισότητας και ευημερίας.

Παραδείγματα :

Λιουμπλιάνα, Σλοβενία – Η πράσινη πρωτεύουσα της Ευρώπης, που δίνει έμφαση στην οικολογική αποκατάσταση, πρωτοβουλίες για μια πόλη χωρίς απόβλητα και περιοχές χωρίς αυτοκίνητα.
Κουριτίμπα, Βραζιλία – Πρωτοπόρος στην αστική αναγέννηση, με σύστημα ταχείας συγκοινωνίας λεωφορείων (Bus Rapid Transit - BRT), πράσινους διαδρόμους και πολιτικές μετατροπής αποβλήτων σε πόρους.
Φράιμπουργκ, Γερμανία – Ένα πρότυπο για την αναγεννητική αστική ανάπτυξη με ηλιακή ενέργεια, πράσινες στέγες και γειτονιές που προτεραιοποιούν τους πεζούς.
Λούντ, Σουηδία – Ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και αστική γεωργία που καθοδηγείται από την κοινότητα.
Μελβούρνη, Αυστραλία – Αρχές αναγεννητικού σχεδιασμού στον αστικό προγραμματισμό, από την πράσινη υποδομή έως τα έργα ενέργειας που ανήκουν στην κοινότητα.

Εν κατακλείδι, το μέλλον της Αστικής ανάπτυξης έγκειται στην ενσωμάτωση της ανθεκτικότητας για σταθερότητα, ενώ προωθεί την αναγέννηση για τη μακροπρόθεσμη υγεία του πλανήτη.

Εικόνες: Βαρκελώνη (Superilles) – Λιουμπλιάνα (Ποταμός Λιουμπλιάνα).

Πηγή : Cities Forum - https://www.citiesforum.org/

Η ΕΝΕΡΓΗ ΠΟΛΗ (ACTIVE CITY)

Μετασχηματισμός της Αστικής διαβίωσης (Urban living): Η προσέγγιση της Ενεργής Πόλης (Active city)

Τι θα συνέβαινε αν οι πόλεις μας καθιστούσαν εύκολο για όλους να περπατούν, κάνουν ποδήλατο, παίζουν και να αναπτύσσονται σε περιβάλλον ευημερίας; Η δημοσίευση «Η ενεργός πόλη», που αναπτύχθηκε από την εταιρεία Urhahn I urban design & strategy και ανατέθηκε από την πόλη του Άμστερνταμ, παρέχει έναν οδικό χάρτη για τον σχεδιασμό αστικών χώρων που εμπνέουν την κίνηση και τη σύνδεση.

Είναι μια διαφωτιστική αναζήτηση για το πώς ο αστικός σχεδιασμός μπορεί να καταστήσει τη φυσική δραστηριότητα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής.

Ποιες ενεργές πόλεις έχουν σημασία;

Μια ενεργή πόλη είναι πιο υγιής, πιο βιώσιμη και κοινωνικά ζωντανή. Συγκεκριμένα:
Στο Άμστερνταμ, το ένα τρίτο όλων των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο, ωστόσο στους ποδηλάτες διατίθεται μόνο ένα μικρό μέρος του χώρου κυκλοφορίας.
Οι καθημερινές μετακινήσεις με ποδήλατο στο Άμστερνταμ έχουν αυξηθεί από 444.000 σε 665.000 διαδρομές σε διάστημα 25 ετών , ενώ η χρήση του αυτοκινήτου έχει μειωθεί σημαντικά.
Η αύξηση της χρήσης ποδηλάτου και του περπατήματος μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση σημαντικών προβλημάτων υγείας όπως η παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η κατάθλιψη, ιδίως στις χαμηλότερου επιπέδου κοινωνικο-οικονομικές ομάδες που συχνά στερούνται επαρκούς φυσικής δραστηριότητας.

Τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη

Οι ενεργές πόλεις ενισχύουν επίσης την οικονομική ευρωστία:

Το ποδήλατο και το περπάτημα υποστηρίζουν τις τοπικές επιχειρήσεις προωθώντας περισσότερες αλληλεπιδράσεις και προσβασιμότητα.
Ο καθαρότερος αέρας και η μείωση της ηχορύπανσης βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, προσελκύοντας οικογένειες, επιχειρήσεις και τουρίστες.
Έρευνες δείχνουν ότι η ποδηλασία για 30 λεπτά καθημερινά βοηθά τα άτομα να είναι πιο γυμνασμένα, πιο ευτυχισμένα και πιο παραγωγικά.

Με μελετημένο σχεδιασμό, μπορούμε να δημιουργήσουμε πόλεις όπου η δραστηριότητα είναι φυσική, δίκαιη και ευχάριστη για όλους.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, ανατρέξτε στο συνημμένο PDF:

Πηγή: Cities Forum - https://www.citiesforum.org/

Άρθρο

Χωροταξική Δικαιοσύνη (Spatial Justice). «Δημιουργώντας Δίκαιες και Ενσωματωμένες Πόλεις».

Στον αστικό σχεδιασμό, η χωροταξική δικαιοσύνη είναι μια έννοια που υπογραμμίζει τη σημασία της δίκαιης και ισότιμης πρόσβασης σε πόρους, ευκαιρίες και δημόσιους χώρους. Μας προκαλεί να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και διοικούνται οι πόλεις, ώστε να διασφαλίσουμε ότι όλοι - ανεξάρτητα από το εισόδημα, την εθνικότητα, ή τη γεωγραφία - επωφελούνται από την αστική ανάπτυξη.

Τι είναι η Χωροταξική Δικαιοσύνη;

Η Χωροταξική Δικαιοσύνη ασχολείται με τις ανισότητες που υπάρχουν στους αστικούς χώρους, εστιάζοντας στα εξής:

Κατανομή: Εξασφάλιση ίσης πρόσβασης σε στέγαση, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και δημόσιες υπηρεσίες σε διάφορες γειτονιές.
Αντιπροσώπευση: Ενίσχυση της συμμετοχής περιθωριοποιημένων κοινοτήτων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Αποκατάσταση: Διόρθωση ιστορικών αδικιών, όπως ο φυλετικός διαχωρισμός ή ο εκτοπισμός πληθυσμών λόγω έργων αστικής ανανέωσης.

Γιατί είναι σημαντική;

Ο Αστικός Σχεδιασμός και οι πολιτικές συχνά αναπαράγουν τις ανισότητες:
Οι κάτοικοι σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος έχουν τέσσερεις φορές περισσότερες πιθανότητες να ζουν κοντά σε χώρους επικίνδυνων αποβλήτων. Σε πολλές πόλεις, οι περιοχές χωρίς δημόσια συγκοινωνία απομονώνουν ολόκληρες κοινότητες από θέσεις εργασίας και υπηρεσίες. Η άνιση κατανομή των αστικών πάρκων, με τις πλουσιότερες γειτονιές να έχουν δέκα φορές περισσότερο πράσινο χώρο από τις φτωχότερες.

Η Χωροταξική Δικαιοσύνη αφορά την αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων, για τη δημιουργία πιο βιώσιμων, συμπεριληπτικών και ανθεκτικών πόλεων.

Παραδείγματα της Χωροταξικής Δικαιοσύνης σε δράση:

Superblock της Βαρκελώνης:

Επανασχεδιασμός των δρόμων για να δοθεί προτεραιότητα στους πεζούς, τους ποδηλάτες και τους κοινοτικούς χώρους, βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα και την προσβασιμότητα για όλους τους κατοίκους.

Σύστημα TransMilenio της Μπογκοτά:

Ένα προσιτό και αποδοτικό σύστημα ταχείας διέλευσης λεωφορείων που συνδέει περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση με οικονομικά κέντρα.

Δίκτυο High Line στη Νέα Υόρκη:

Μετατροπή παλιών υποδομών σε δημόσιους χώρους που γεφυρώνουν ιστορικές κοινότητες με περιορισμένη εξυπηρέτηση.

Πώς μπορούν οι Πολεοδόμοι να προωθήσουν τις αρχές της Χωροταξικής Δικαιοσύνης;

Προτεραιότητα στην συμμετοχή της κοινότητας: Ενσωμάτωση των τοπικών φωνών, ιδιαίτερα από περιθωριοποιημένες ομάδες, στη διαδικασία σχεδιασμού.
Προώθηση μεικτών χρήσεων γης: Συμπερίληψη στέγασης, υπηρεσιών και παροχών για να μειώσετε τις κοινωνικοχωρικές ανισότητες.
Επένδυση σε δίκαιες μεταφορές: Διεύρυνση των δημόσιων συγκοινωνιών για να διασφαλιστεί η συνδεσιμότητα σε όλες τις γειτονιές.
Διατήρηση της οικονομικής προσιτότητας: Εφαρμογή πολιτικής για την ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων χωρίς να εκτοπίζονται οι λιγότερο προνομιούχες ομάδες.

Πηγή: Cities Forum - https://www.citiesforum.org/