Πρόγραμμα SPARCS

Το πρόγραμμα SPARCS είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπου με διαγωνιστικές διαδικασίες και πολύ αυστηρά κριτήρια επιλέχθηκαν 7 ευρωπαϊκές πόλεις για να δημιουργήσουν ένα αειφόρο δίκτυο έξυπνων πόλεων, θετικής βιώσιμης ενέργειας και κοινότητες μηδενικού άνθρακα.

O Δήμος Κηφισιάς είναι ο μόνος Ελληνικός Δήμος που συμμετέχει στο πρόγραμμα.

Δείτε το φυλλάδο του προγράμματος (εδώ)

Το σχέδιο ξεκίνησε επίσημα την 1 η Οκτωβρίου 2019. Η εναρκτήρια συνάντηση όλων των συμμετεχόντων και η Γενική Συνέλευση του έργου έγινε στο Έσποο της Φινλανδίας. Στη Γενική Συνέλευση, την πόλη της Κηφισιάς εκπροσώπησε ο εισηγητής και συντονιστής του έργου και Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σταύρος Ζαπάντης.

Το πρόγραμμα θα παρέχει συστηματική βοήθεια για αστική ανάπλαση στις πόλεις: Κηφισιά (Ελλάδα), Έσποο (Φινλανδία), Λειψία (Γερμανία), Μάγια (Πορτογαλία), Ρέικιαβικ (Ισλανδία), Κλάντνο (Τσεχία) και Λβιβ (Ουκρανία).

Το SPARCS ενθαρρύνει την αστική ανάπλαση για μια αποτελεσματική μετάβαση σε μια αστική κοινότητα βασισμένη στον πολίτη για μια υψηλότερη ποιότητα ζωής για τους κατοίκους και των 7 πόλεων.

Το πενταετές πρόγραμμα θα υποστηρίξει τις συμμετέχουσες πόλεις στην ανάπτυξη ενός κοινού οράματος για την Ευρωπαϊκή Πόλη του αύριο στοχεύοντας στην ψηφιοποίηση, την έξυπνη πόλη, τη βιώσιμη ενέργεια, τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, την πλήρως προσβάσιμη στους πεζούς και ΑΜΕΑ πόλη, τη δημοτική συγκοινωνία με ηλεκτρικά λεωφορεία, το μεγαλύτερο και πιο πράσινο δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλασίας, την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος, την εφαρμογή ηλεκτροκίνησης, τα έξυπνα συστήματα στάθμευσης, την έξυπνη διαχείριση της κυκλοφορίας των οχημάτων, την παροχή οικονομικής και καθαρής ενέργειας στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις του Δήμου Κηφισιάς κ.α.

Στο SPARCS συμμετέχουν περισσότεροι από 31 συνεργάτες  (7 πόλεις, Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, Εταιρείες Τεχνολογίας κ.α.), με πάνω από 100 άτομα που εργάζονται όλοι προς τον κοινό στόχο της δημιουργίας μιας έξυπνης αειφόρου κοινότητας. Η οικογένεια SPARCS αποτελείται από μέλη με μεγάλη εμπειρία στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσεγγίσεων για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη έξυπνων λύσεων πόλης.

Οι Στόχοι του SPARCS

o          Ο βασικός στόχος του SPARCS είναι να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που καλούνται να λύσουν οι πόλεις, δημιουργώντας τα απαραίτητα οικοσυστήματα για τον αστικό μετασχηματισμό.

o          Με τη βοήθεια του μοντέλου κυκλικής οικονομίας, επιδιώκουμε να διασφαλίσουμε τη μακροπρόθεσμη πολιτική δέσμευση από τις πόλεις και την εις βάθος κατανόηση των προκλήσεων.

o          Μαζί, αναπτύσσουμε ένα κοινό και τολμηρό όραμα πόλεων για το  2050. Τα αποτελέσματα του SPARCS θα υιοθετηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  για τον σχεδιασμό της Ευρώπης του αύριο.

Δράσεις SPARCS

o          Ενδυνάμωση, ενημέρωση και υποστήριξη του αστικού μετασχηματισμού των πόλεων σε κοινωνίες χωρίς εκπομπές άνθρακα συμπεριλαμβανομένων, των έξυπνων δικτύων, λύσεων μεταφοράς χαμηλών εκπομπών άνθρακα, μιας βιώσιμης μετάβασης ενέργειας και βελτιωμένης ποιότητας αέρα.

o          Ανάπτυξη ευρείας κλίμακας καινοτόμων τεχνολογιών.

o          Εφαρμογή δράσεων ενεργοποίησης της κοινότητας και προώθηση μιας προσέγγισης με επίκεντρο τον πολίτη για να καταστεί δυνατή η ενσωμάτωση, ολοκληρωμένη και βιώσιμη αστική ανάπτυξη, πρακτικές σχεδιασμού και διαχείρισης και μοντέλα διακυβέρνησης.

o          Αναπαραγωγή αποτελεσματικών έξυπνων και ολοκληρωμένων λύσεων των πόλεων.

o          Ανάπτυξη ενός εκτεταμένου προγράμματος παρακολούθησης και αξιολόγησης με βασικούς δείκτες απόδοσης, για την ολιστική αξιολόγηση των παρεμβάσεων του προγράμματος SPARCS.

o          Συνεργασία με άλλα έργα Έξυπνων Πόλεων και Κοινοτήτων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», την Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για Έξυπνες Πόλεις και Κοινότητες (EIP-SCC) και άλλα σχετικά έργα, δίκτυα και πρωτοβουλίες. Συμμετοχή σε συνέδρια και webinars για συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων εφαρμογών μεταξύ των έξυπνων πόλεων. 

Πρόγραμμα Urban Green Up, - Αστικός Σχεδιασμός, βασισμένος στην φύση και στο πράσινο.  Στόχος του προγράμματος είναι η ανάπτυξη, η εφαρμογή και η αναπαραγωγή NBS -natural based solutions – καινοτόμων λύσεων βασισμένων στη φύση για έναν βιώσιμο αστικό σχεδιασμό.

Λύσεις όπως πράσινες στέγες, πράσινα φίλτρα αέρα, έξυπνα θερμοκήπια, πράσινα φράγματα θορύβου, σχεδιασμός και δημιουργία πράσινων χώρων που έχουν σχεδιαστεί για να προσελκύουν επικονιαστές , υδροπονικές τεχνικές, πράσινες στάσεις λεωφορείων, πράσινες σκιάσεις κ.α.

SCALE συμμετοχή στο city coordinators group. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία για  πόλεις που θα παρέχει μεγάλης κλίμακας, μακροπρόθεσμη υποστήριξη. Ένα δίκτυο που συνδέει όλα τα έργα Έξυπνης Πόλης προσπαθώντας να βελτιώσει και να ενισχύσει την συνολική απόδοση με τη δημιουργία ενός πλαισίου υποστήριξης που παρέχει συνεργασία στο σχεδιασμό, επικοινωνία, υλικοτεχνική υποστήριξη, διαβουλεύσεις, ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων εφαρμογών.

EU Mobility Week.  Η ευρωπαϊκή εκστρατεία καθαρών και βιώσιμων μετακινήσεων πραγματοποιήθηκε στο Δήμο της Κηφισιάς, με σκοπό να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες για ένα πιο βιώσιμο τρόπο μετακίνησης μέσα στη πόλη. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων περιλάμβανε εκπαιδευτικό πρόγραμμα ασφαλούς οδήγησης, Info kiosk για την ενημέρωση στη βιώσιμη κινητικότητα,  παρουσίαση ηλεκτρικών οχημάτων, Test drive ηλεκτρικών πατινιών καθώς και μια Car Free day όπου οι δημότες μπόρεσαν να απολαύουν το  κέντρο της Κηφισιάς χωρίς αυτοκίνητα

Εργαστήρι Οράματος της Πόλης

Στα πλαίσια του SPARCS και για την δημιουργίας του Οράματος της Πόλης της Κηφισιάς πραγματοποιήθηκε το City Vision workshop με  στρατηγικούς πυλώνες:

-           Βιώσιμη Κινητικότητα

-           Εξοικονόμηση Ενέργειας

-           Πράσινη Ενέργεια

-           Έξυπνη Πόλη / Ψηφιακή Πόλη

-           Αστικός Σχεδιασμός

-           Ψηφιακή Διακυβέρνηση

-           Ευαισθητοποίηση και ενεργή συμμετοχή των Πολιτών

Το εργαστήρι περιλάμβανε και δράσεις προετοιμασίας και συμμετοχής πριν την υλοποίηση του:

1)         Συνεδρίαση της διευρυμένης Ομάδας Εργασίας (Task Force) του SPARCS για τον καθορισμό των στρατηγικών πυλώνων

2)         Δημόσια Διαβούλευση με Πολίτες του Δήμου μέσω Email, Τηλέφωνα και Τηλεδιασκέψεις και καταγραφή των προτάσεων τους

3)         Τηλεδιάσκεψη με Δημοτικούς και Κοινοτικούς Συμβούλους για καταγραφή των προτάσεων τους

4)         Δράση σε Δημοτικά Σχολεία με τίτλο «Ζωγράφισε την πόλη μας στο μέλλον»

5)         Διαβούλευση με ενδιαφερόμενα μέρη (Εμπορικός Σύλλογος, Πολεοδομία, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.α.)

6)         Εργαστήρι δημιουργίας του City Vision για το πρόγραμμα SPARCS

Το city vision workshop υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προγράμματος SPARCS, χρησιμοποιώντας καινοτόμες μεθοδολογίες και προσεγγίσεις.

Συμμετέχοντες στο εργαστήρι ήταν εκπρόσωποι υπηρεσιών του Δήμου, οργανισμών, φορέων, εταιριών, αλλά και απλοί πολίτες. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Τεχνική Υπηρεσία Δήμου Κηφισιάς, Υπηρεσία Δόμησης Δήμου Κηφισιάς, Σύλλογοι της Πόλης, ΟΑΣΑ, VERD, ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων, Συγκοινωνιολόγος /μελετητής (ΣΒΑΚ) Σχεδίων Βιώσιμής Αστικής Κινητικότητας, Μουσείο Γουλανδρή κ.α.

Εργαστήρι Καινοτομίας

Μετά την δημιουργία του Οράματος της Πόλης πραγματοποιήθηκε εργαστήρι για να προσδιοριστούν τα έργα και οι δράσεις που προτείνονται να γίνουν συμφώνα με τους  Στρατηγικούς Πυλώνες που επιλέχθηκαν ώστε να συνταθεί το Σχέδιο Εφαρμογής.

Το workshop έγινε χρησιμοποιώντας σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία όπου οι συμμετέχοντες, αφού παρουσιαστήκαν κάποια προτεινόμενα έργα όπως το Bike sharing system (Σύστημα κοινής χρήσης ποδηλάτων), Super Blocks, δημιουργία πρότυπης ενεργειακής κοινότητας, εφαρμογή ηλεκτροκίνησης, κάμερες/αισθητήρες για έλεγχο και ρύθμιση κυκλοφορίας και περιβαλλοντικά δεδομένα, σύστημα παρακολούθησης χλωρίδας και πανίδας κ.α είχαν την δυνατότητα να συζητήσουν και να σχεδιάσουν τα επόμενα βήματα.

Το πρόγραμμα SPARCS με μια ματιά

→ 23,7 εκ ευρώ

→ Χρηματοδότηση από το Horizon 2020 research and innovation program.

→ Πόλεις που συμμετέχουν: Κηφισιά (Ελλάδα), Έσποο (Φινλανδία), Λειψία (Γερμανία), Μάγια (Πορτογαλία), Ρέικιαβικ (Ισλανδία), Κλάντνο (Τσεχία) και Λβιβ (Ουκρανία).